RPP
HKBP
.
RPP HKBP
RPP HKBP
-----------------------------------------------------------
HATA HUHUASI.
I. PANGANTUSION TARINGOT
TU RUHUT PARMAHANION DOHOT PAMINSANGON.
Patujolo.
1.
Lapatan ni Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon
2.
Na mandalanhon Ruhut Parmahanion dahot Paminsangon
3.
Na hona Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon
4.
Siingoton ni na mandalanhon Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon
5.
Ruhut ni paminsangon.
6. Siingaton
ni huria maradophon na hona pinsang, tagan di bagasan ruhut paminsangon.
7.
Panjangkonon ni huria di parsala na naeng mulak
II.
PARTORDINGNA
LAHO MANDALANHON RUHUT.
1.
Pangalaho ni parmahanion dohot paminsangon i
2.
Tanggatangga siingoton laho mandalanhon Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon
a.
Panogunoguon/panorangion tu Huria.
b.
Sijagahononhon
c.
Sipasingothononhon
d.
Paminsangion (masa ujian, percobaan, schors)
e.
Pabalihon parsala sian Huria
3.
Na padalanhon Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon i
III. RUMANG NI PANGALAOSION NA MARALO TU
PATIK NI DEBATA.
1. Mangonai
tu Patik Parjolo dohot Paduahon (Pangoloion di Debata).
2.
Mangonai tu Patik Patoluhon (Manggoari Debata).
3.
Mangonai tu Patik Paopathon (Pabadiahon ari Minggu).
4.
Mangonai tu Patik Palimahon (Pasangaphon natoras ).
5.
Mangonai tu Patik Paonomhon (pamunuon).
6.
Mangonai tu Patik Papituhon (pangalangkupon).
7.
Mangonai tu Patik Paualuhon (panangkoon ).
8.
Mangonai tu Patik Pasiahon (sitindangi gabus).
9. Mangonai
tu Patik Pasampuluhon (panghaliangion ni roha di arta dohot jolma).
IV. ANGKA RUMANG NI PANGUNJUNAN NA BOI
PAHOLANG NGOLU SIAN HAKRISTENON.
1.
Parbagason.
2.
Ari parsorang ni dakdanak dohot pandidion.
3.
Parguru Manghatindanghon Haporseaon.
4.
Di tingki na matean.
A.
Na so jadi :
B.
Na jadi :
C.
Sitiroan :
5.
Mangongkal holi
6.
Gondang.
V. DEBA PANGALAHO
SIALOON DOHOT SIPASIDINGON UNANG HASURAHAN.
1.
J u j i.
2.
P a m u n u.
3.
Parmabuk dohot parganja.
VI. HAJONGJONGAN
MARADOPHON PARUGAMO NA ASING DOHOT HURIA NA MAMULIK DOHOT BIDAT.
VII.
PANIMPULI.
HATA HUHUASI.
Nunga mamungka sian taon 1952 naung adong Ruhut Paminsangon di HKBP jala laos i dope na itapanghe na saleleng on. Alai di angka tingki na parpudi on tahilala do naung ringkot padasipon Ruhut Paminsangon i mardomu tu tingki/zaman, asa umampit panghobasionta di ragam ni angka pangalaho na taadopi nuaeng dahot tu tingki na naeng ro, hombar tu panatapan ni Hurianta.
Ala ni i ma diputushon Sinode Godang
taon 1984, asa dipabangkit sada Komisi Ruhut Paminsangon laho manangkasi dohot
padasiphon Ruhut Paminsangon i. Saut do dipabangkit Komisi i na tinolopan ni
Parhalado Pusat. Jala dipillit do na gabe anggota Komisi, sian unsur Praeses,
Pandita, Guru Huria, Bibelvrouw nang sian Sintua na di kota dohot na di desa.
Ndada na manguba hita di Ruhut
Paminsangon ni Huria i, alai na padasiphon do jala paampithon hombar tu
pamingkirion ni Huria i. Asa nang panguhalan manang bahanbahan tusi binuat do i
sian: Buku Ruhut Paminsangon naung adong hian, Konsep Ruhut Paminsangon 1976
dahot Haputusan Seminar Hukum Siasat Gereja-gereja di Sumatera Utara 1982,
Aturan dahot Peraturan ni HKBP 1982-1992, Usulusul sian Ressort na pinapungu di
Sinode Godang taon 1984, Usulusul sian Rapot Pandita Distrik tu Rapot Pandita
taon 1983 dahot taon 1985; dung i muse hasil panangkasion na pinatupa ni
anggota Komisi di opat inganan i ma di Sibolga, Sidikalang, Medan dahot Jakarta.
Asing ni i, pinapungu do muse
usulusul na ro sian Komisi sandiri songon i dahot panimbangion sian Konfessi
HKBP.
Dung tinangkasan angka bahan i,
satolop do Komisi laho paunehon goar ni "Ruhut Paminsangon di HKBP"
gabe "Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon di HKBP", hombar tu usul di
Sinode Godang taon 1984.
Sangkap disi i ma, asa hombar ulaon
parmahanion i tu ruhutruhut ni paminsangon di bagasan Huria ni Tuhanta. Asa
marhite sian bahanbahan i ma Komisi patomutomuhon rumusan na imbaru. Laos
pinaandar dope muse hasil rumusan i tu manang piga Distrik, isara tu Distrik
Sumatera Timur dohot tu Distrik Medan-Aceh laho rnangido tanggapan.
Dung i dipapungu jala dipadomu
Komisi ma angka pingkiran i muse di rapotna na parpudi ari 16-17 Januari 1987
di STT HKBP Pematangsiantar.
Di Sinode Godang HKBP
Januari/Pebruari 1987 dijalo do Konsep on, sitotophononhon di Rapot Pandita
Hatopan 1987. Laho padasiphon naskah konsep i diboan ma tu Rapot Pandita HKBP
sasadistrik bulan Agustus/September 1987, Rapot Praeses tanggal 8-11 September
1987 di Tarutung. Dung pinatomutomu saluhut angka pingkiran i, dipatupa ma
Konsep Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon di HKBP jala diboan ma tu Rapot
Pandita tanggal 9-14 Nopember 1987.
Mansai arga do pingkiran na
pinatujolo ni parrapot na marhaujungan tu sada ni roha mamutushon Konsep Ruhut
Pormahanion dahot Paminsangon di HKBP huhut manjalosa sah berlaku di sandok
HKBP dung diedit muse.
Asa on ma hasil parpudi sian angka
proses naung tinaringotan i huhut naung dijalo sah berlaku di HKBP.
Sai Tuhanta Jesus Kristus, ulu ni
Huria i, Ibana ma mangurupi hita manghangoluhon dohot mandalanhon Ruhut
Parmahanion dahot Paminsangon di Huria Kristen Batak Protestan.
Patujolo
Pinuji ma Debata Jahowa na tongtong
marmahani bangsoNa sian ari pamilliton najolo i sahat ro di sadari on. Ibana do
na mamillit jala manongos AnakNa Jesus Kristus, Parmahan na denggan i (Joh. 10:
11).
Ro do Ibana tu portibi on songon
Parmahan, ditanda do ganup soara ni na pinarmahanNa. Ibana do Parmahan na
denggan. Diseahon do hosaNa humophop angka birubiruNa. Dijaga do hita sian
ragam ni angka huaso na songon rumang ni babiat panoro na naeng mamolgak hita
gabe sirang sian Parmahan na denggan i.
Dijaga jala diramoti do HuriaNa na
marragam i songon i do nang hita di na rap mardalan dohot bangsonta Indonesia
mandompakhon zaman na lam tu majuna rap dohot parungkilonna. Sandok sasada
Ibana do Parmahan na denggan na tuk padamehon, paluahon dohot pasadahon hita.
Torop do dipabangkit Ibana angka
naposoNa songon parmahan di tongatonganta, alai sai adong do i na so haposan.
Alai anggo Tuhanta Jesus diboan do hangoluan na gok pasupasu di angka na
pinarmahanna, jala ditulak do angka parmahan na so haposan nang na mamboan poda
haliluon.
Ibana do nampuna hita, dagingta dohot tondinta, ro di sandok artanta nang parsaoranta di parhusoran ni tingki i ma zaman na lam tu majuna. Ndang loasonna hita mago molo tongtong tajugulhon umbege, mananda huhut mangihuthon soaraNa dohot dalanNa. Ala ni i gabe margogo ma hita marpanindangion na mangolu maradophon angka huaso na adong di tongatonga ni parsaoranta na marragam i di portibi on, songon i nang maralohon angka debata sileban.
Ibana do nampuna hita, dagingta dohot tondinta, ro di sandok artanta nang parsaoranta di parhusoran ni tingki i ma zaman na lam tu majuna. Ndang loasonna hita mago molo tongtong tajugulhon umbege, mananda huhut mangihuthon soaraNa dohot dalanNa. Ala ni i gabe margogo ma hita marpanindangion na mangolu maradophon angka huaso na adong di tongatonga ni parsaoranta na marragam i di portibi on, songon i nang maralohon angka debata sileban.
Ai hot do pandohan ni Tuhan Jesus
nang tu hita sahat ro di sadari on na mandok: "Ditangihon angka
birubirungKu do soarangKu jala hutanda do nasida, diihuthon nasida do Ahu. Gabe
hulehon tu nasida hangoluan salelenglelengna; ndang be mago nasida
salelenglelengna jala ndang tarrampas manang ise nasida sian tanganku"
(Joh. 10: 27 - 28).
Ala ni i do diparmahani jala
dipinsang Ibana hita molo manimbil hita sian Hata dohot dalanNa. Ai dilehon do
patikNa tu hita na mamboan ngolu na gok pasupasu asa tapangke i di bagasan
holong maradophon dongan jolma. Asa ingkon badia do angka na porsea i, ala
badia do Debata na manjou jolma tu harajaonNa (3 Musa 19: 2; Jes. 6: 3; Mat. 5:
48; 1 Pet. 1: 15 - 16). Ala ni i ma ingkon sipasidingon ni na porsea i do
dirina nang parsaoranna sian dosa dohot ulaon ni sibolis (1 Pet. 2: 1 - 2).
Tama do ingkon unduk hita manjalo
parmahanion dohot paminsangon ni Huria i, ai tarajumi do. Debata sandiri na
patauhon hita marhite Hata dohot patikNa i, asa tau hita jongjong songon halak
na niasianNa jala na pinarbadiaan ni mudar ni Jesus naung manobus hita gabe
jolma na imbaru (2 Kor. 5:17), hubut patorashon haporseaonta so hasurahan paima
ro Ibana paduahalihon (1 Tes. 5: 23).
Asa ingkon rajuman do ia ulaon
parmahanion dohot paminsangon na pinatupa ni huria i, songon ulaula dohot dalan
ni Debata do i laho pauliulihon huriaNa di portibi on (Mat. 18:15 - 18; 1 Kor.
14:26).
1.
Lapatan ni Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon.
Ia ruhut parmahanion dohot
paminsangon i, i ma ruhut sidalanhononhon laho marmahani dohot maminsang na
maralo tu habadiaon ni huria i. Ingkon badia do huria i di portibi on, ala ni i
sialoon ni huria i do nasa dosa na niula ni ruasna unang gabe pargasipan di
huria i. Ai marhite Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon i togutoguon ma angka
pardosa anggiat dipauba rohana gabe mangolu ibana muse (Hes. 33: 11; 1 Kor. 5:
5).
Asa ia sangkap ni Ruhut Parmahanion
dohot Paminsangon, i ma laho manogunogu dohot pauliulihon huria i. Dibahen i
ganup halak na padalanhonsa naeng manghangoluhon holong ni roha, unang ma
songon panguhum sambing ibana dirajumi, alai songon parmahan do tahe na
mangaramoti tondi ro di ngolu ni na pinarmahanna (Hes. 3: 20; Mat. 16: 19).
Hombar tusi, adong tolu pangalaho siingoton
ni huria laho mandalanhon Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon tu pangalaosi:
1.
Manogunogu ruas ni huria asa
marsihohot di holong ni Kristus Jesus.
2.
Manjaga asa polin huhut unang rarat
dosa i di tongatongana. Ai marhite sian pinsangpinsang i naeng dipanghilalahon
pardosa i rimas ni Debata paboa na so jadi pasombuon parjahat i mian di bagasan
hajahatonna.
3.
Marhite jamita, poda, tangiang dohot
parmahanion do palumbaon halak na naeng mardosa asa dipasiding dosa i huhut
dijamothon dirina.
Asa magopo do nasa paminsangon
parhuriaon ia so nionjar ni holong ni roha nasida maminsang. Ai ndada na
manorui umbahen dipinsang nasida alai na mangurupi jala mangajari do. Anggiat
marhite paminsangon i gabe mangolu tondi nang parsaoranna.
2.
Na mandalanhon Ruhut Parmahanion dahot Paminsangon.
Huria do na marmahani dohot na
maminsang angka pangalaosi marhite angka parhalado ni huria niuluhon ni pandita
manang wakilna. Ndada holan parhalado disi rajuman na maminsang nasida alai
tung sandok huria i do. Dibahen i tama do saluhut nasida manjaga asa unang masa
pangalaosion di huria. Ala ni i ingkon saluhut do nasida patut palumbahon na
naeng mardosa i.
Ndang sai tarbahen sandok huria i
marpungu, sae ma holan angka na pinajolo ni huria i, i ma angka parhalado ni
huria. Di rapotnasida ma dipamanat ia adong sitangkasan manang sipinsangon sian
angka dongan na mangalaosi.
Ia i ditotophon rapot i, i do
putusna. Dung putus panimbangon taringot tu paminsangon sibahenon tu parsala,
dipingkiri rapot i ma dalan pasingothon ibana huhut manangianghon ibana. Ai
umbahen dipinsang ibana asa saut do ibana malua sian pangalaosion manang dosana
gabe mangolu muse. Naeng ma botoon ni parsala, sandok huria i do na patupahon
paminsangon ala ni pambahenanna, ndang roharoha ni parhalado na maminsang
ibana.
Ndang tagamon so unduk rohana, jala
mabiar huhut maila ibana, molo dihilala sandok huria i do na maminsang ibana.
Ndang jadi ginjang roha ni na maminsang, alai naeng ma mardongan tangiang rapot
i padalanhon pinsangpinsang tu pangalaosi i, ai rap jolma na gale do hita
hinaliangan ni dosa. Holan ala asi ni roha ni Debata sambing do na mangaramoti
hita, umbahen so madabu hita tu dosa.
3. Na
hona Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon.
Sipinsangon ni huria do angka
nangalaosi, partohonan manang ruas ni huria, i ma parpangalaho na maralo tu
Hata ni Debata na mangulahon dosa na patar manang na buni. Ia dosa na patar i
ma songon naung dipaandar di bagian III, IV, V, VI ni buku on.
Alai maol do botoon taringot tu dosa
na buni. Masuk tuson do angka hasalaan na manggagat songon burbur, gabe songon
tasik ni bosi na maol longkangan, na pola tahe sai diampini halak hasalaan i.
Mansai jorbut do panghorhon ni dosa
na buni, pola dipartahanhon jala dihalomohon halak laho mangulahonsa ai gabe
utang i dihilala rohana molo so diulahon hasalaan i. Sipata do angka halak
sisongon on martopenghon kebudayaan manang ekonomi laho mangulahonsa, ai sai
adong do hagogoon na manait rohana, gabe lam madabu jala mago ma haporseaon
dohot ngolu partondion dohot ngolu parhuriaonna. Debata do na manguhumi
pangalaosion na buni.
4.
Siingoton ni na mandalanhon Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon.
Ia angka na mandalanhon Ruhut Parmahanion
dohot Paminsangon, naeng ma na mangalehon tingkina dohot rohana songon parmahan
na pauliulihon tondi ni pangalaosi i unang ma songon panguhum.
1. Ndang sintong pardalan ni Ruhut Parmahanion dohot
Paminsangon, ia pintor dihudus mandabu paminsangon so jolo ditopot jala
ditangkasi hasalaan i (hurang hatorangan na tangkas/bukti).
2. Unang ma dipaujung
paminsangon i marhite na holan sahali marrapot, alai naeng ma dua tolu hali.
Molo maol dihatai, unang tompu, ai dokdok do ulaon manguhumi. Asa tagan so
diputushon dope paminsangon i, naeng ma jolo tangkas dapot hatorangan
pambahenan ni pangalaosi i ro di alana umbahen dilaosi ibana patik ni Debata.
Jumolo ma begeon hatorangan i sian pangalaosi i sandiri, ndang sian halak na
asing.
3.
Unang ma masidokdoki didalanhon
paminsangon i. Unang mamilimili manang marnida bohi laho padalanhonsa.
4.
Unang ma dipangke (diperalat) Ruhut
Parmahanion dohot Paminsangon i laho pasombu tagas mamaloshon manang paduruhon
dongan, tarlobi molo adong parsalisian dohot hamaolon di huria.
5.
Ingkon di bagasan holong ni roha ma
angka na mandalanhon Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon i.
5.
Ruhut ni paminsangon.
Naeng do mansai jamot patulushon
paminsangion asa tongtong marsaringar tondi parmahanion nang panogunoguon i,
ndada naeng patubuhon hansit ni roha, baliksa asa ditundalhon hasalaanna, jala
asa lam marsangap Debata siala hamubaon ni rohana i.
Nang pe dos sude dosa, ndang adong
na metmet dohot na balga, alai marningot tondi parmahanion dohot panogunoguon
na adong di Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon, nunga porlu adong bahenon
tirket ni paminsangon i.
Deba dosa pangalaosion nunga tuk
pinsangon holan marhite sipasingot di jolo ni parhalado, deba marrumang uhuman
na adong hatontuanna (hukuman bersyarat), jala na umborat ndang tarjua so
pabalion sian huria. Marhite i diondolhon disi tujuan manang fungsi
parmahanion, pangajarion dohot panogunoguon ni Ruhut Paminsangon di huria i.
6.
Siingaton ni huria maradophon na hona pinsang, tagan di bagasan ruhut
paminsangon.
Tongtong do sihobasan ni huria
panghobasion parmahanion tu angka na hona pinsang, ai ndang lomo roha ni Debata
mida hamatean ni parjahat. (Hes. 33:11). Ndang jolma sapalsapal/na so marguna,
jala ndang songon musu nasida rajumon. Diingot Pandita, Guru, Sintua,
Evangelis, Parjamita Ina, Diakones dohot natorop ma manangianghonsa, ai ingkon
ingoton do, umbahen dipinsang huria ibana, anggiat mulak nian ibana sian
haliluonna. Ala ni i sitopoton do ibana, sipaingoton nang pe jogal rohana. Ingkon
naeng hilalaonna holong ni roha ni parmahan i di ibana, anggiat olo gabe dauk
rohana. Naeng do mulak parjahat i tinalahon ni holong ni roha. Manang beha pe
uhum dihonahon tu parsala, jadi do ibana marminggu, siarahononhon do tahe,
anggiat unang ditadinghon parmingguon i. Ai beha ma ibana mulak ia so jolo
ditangihon Hata ni Debata.
Alai tutu di balian ni huria do
ibana rajumon (l Kor. 5:11; 2 Tess. 3:6; Tit. 3:10). Naeng do dipanghilalahon
huria i tu parsala i asa ditanda ibana hahuranganna paboa na so haposan ibana,
ndang sitangihononhon dope hatana di huria. Saleleng adong dope ruas ni huria
di bagasan paminsangon, songon utang ma i di na sahuria i. Ndang jadi mansohot
nasida mangalului dalan manogunogu na lilu asa mulak tu hasintongan.
Taringot tu na hona Ruhut
Parmahanion dohot Paminsangon:
1.
Naeng ma jolo adong boaboa.
2.
Molo parhalado do na mangalaosi i,
naeng ma botoon ni Praeses na masa i.
Nasa Ruhut Parmahanion dohot
Paminsangon na pinadalan ni huria tu sasahalak ruas ni huria, sisuraton do i tu
notulen dohot tu buku Parmahanion dohot Paminsangon.
7.
Panjangkonon ni huria di parsala na naeng mulak.
Rade do tongtong huria i manjangkon
haroro ni parsala na naeng mulak i, ai marhite i lam moru ma utang ni na
sahuria i maradophon Parmahan Na Sumurung i, i ma Tuhan i. Parbue ni tangiang
dohot ulaon ni huria do na pinataridahon ni sangkap ni parsala na naeng mulak
i, ala naung marpanghorhon i tu diri ni parsala i.
Dapothonon ni parsala na naeng mulak
i ma pangula ni huria dalan pabotohon sangkapna naeng mulak. Urupan ni pangula
ni huria ma ibana laho manurathon pangidoanna i, asa adong siboanon tu rapot ni
parhalado na niuluhon ni pandita manang wakilna. Dung denggan ditimbangi rapot
pangidoanna i, paboaon ma i muse tu ibana, asa rade ibana umbege hata ni
tingting panjangkonon di bagasan parmingguon.
Sihobasan ni guru huria dohot
pandita ma ulaon panjangkonon i di tongatonga ni huria, di jolo ni Parmahan na
Sumurung i. Ai nunga saut be parsaoran na ginohan ni holong ni roha ni Debata na
patut sihalashononhon songon ari na balga, ari pardamean di sandok huria i.
Taringot tu panjangkonon di halak na
matemate ne: Boi do jangkonon mulak tu huria halak na hona pinsang naung
matemate ne, molo dipatuduhon unduk nang hamubaon ni rohana dung ditangkasi
pandita hinasintongna. Jala na boi do pasahaton tu nasida Ulaon na Badia;
songon i nang molo monding nasida, boi do antoan ni huria hombar tu
panangkasion ni panditana.
Taringot tu panjangkonon di
parhalado ni huria: Molo hona Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon sasahalak;
partohonan di huria. alai nunga dipauba rohana jala dijangkon huria i
parsitutuon dohot hatauonna, boi do nasida sumuang manjalo dohot mangulahon
Tohonanna muse molo so pola mambahen gasip tu huria i.
PARTORDINGNA LAHO MANDALANHON RUHUT
1.
Pangalaho ni parmahanion dohot paminsangon i.
Tangkas do diajari Tuhan Jesus
siseanNa taringot tu parmahanion i, ai didok do di Joh. 21:17 tu si Petrus:
"Parmahani ma angka birubirungKu". Jala di Mat. 18: 15 - 17 didok:
"Molo mardosa donganmi, topot jala ajari ibana. holan hamu padua. Molo
ditangihon ho, dapot ho do ibana gabe donganmu muse. Alai anggo so ditangihon
ho, arahon ma donganmu sada manang dua, asa hinatindangkon ni dua manang tolu
halak nasa hata. Alai molo so ditangihon nang nasida, paboa ma tu na sahuria i.
Molo so ditangihon nang huria i, etong ma ibana songon parbegu".
Ala ni i tagan so saut dope mardosa
sasahalak, patut do mardalan parmahanion asa unang masa nian na bali manang
haruar sian huria i.
Ala marsibalgai do panghorhon ni
sala manang dosa i, naeng ma manat angka parhalado manimbangi asa unang masa
uhum na borat tu parsala na ummetmet, hape numeang tu parsala na umbalga.
Ai ragam do dosa i. Adong do i dosa
na so tinuntun, dosa ala na tarpaksa, dosa ala ni na ginintalan, dosa na
tarsor, adong muse dosa naung sinangkapan hian, nang na tinuntun pe.
Anggo panghorhon ni dosa manang
pangalaosion i, manorusi do i sahat tu harohaon ni jolma (kejiwaan), parsaoran
di masyarakat, songon i nang tu sundut na mangihut nang tu sude jolma pe.
Dilehon Tuhan Jesus do huaso tu angka siseanna i manesa dohot pahothon dosa ni
angka pardosa marguru tu dosanasida be (Mat. 16:19; 18:18; Joh. 20:23). Alai
sijangkonon do mulak pardosa tu tongatonga ni Huria marhitehite na papatarhon
hasesaan ni dosana di Huria i.
Balga do asi ni roha ni Tuhan Jesus
manjangkon pardosa na manolsoli rohana; alai laos balga do uhum nang rimas ni
Debata dompak halak na jogal roha dohot pangansi. Molo dihaburjuhon Huria i
maminsang angka pangalaosi, lam ias ma parsaoran i, gabe denggan pangalahona,
tau sitiopon ni angka na so tang dope haporseaonna. Badia ma Huria i nang idaon
ni angka parugamo na asing molo dipadao pangalaho ni angka siparsala i. Alai
molo dipasombu do, ramun ma Huria ni halak Kristen di roha ni angka parbegu
nang parugamo na asing.
Asa na ringkot do uhum parhuriaon,
ai pangajarion do i mangaramoti dongan, huhut manonggoti parsala di salana
dohot manogunogu nasida mulak tu Debata.
Sitogutoguon do ruas laho mananda
hahuranganna, manang dosana na buni, manang dosa hasianna (dosa na so
tartinggalhonsa). Hata ni Debata do na boi maminsang dohot manogunogu ibana asa
margogo manadinghon dosa i, so pola ala pinadapot ni Ruhut Parmahanion dohot
Paminsangon. Boi do hita so dapot ni aturan ni jolma, alai patar do ianggo di
jolo ni Debata.
Hinorhon ni i naeng ma ganup hita
mangoloi Debata, asa unang manghorhon mara di tondinta, di ngolunta, di
keluarganta nang di parsaoran masyarakat, ai taboto do ndang hagabusan hita
Debata.
2. Tanggatangga siingoton laho mandalanhon
Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon
Taringot tu tirket ni pangalaosion:
adong na dipaingot, adong do na dischorsing, adong do nang na dipecat.
Mangihuthon Buku na Badia i, adong do 5 (lima) tangga siingoton ni huria laho
mandalanhon Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon.
a. Panogunoguon/panorangion tu
Huria.
Porlu do bahenonta panorangion di
pangantusion ni lapatan dohot tujuan ni Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon.
Asa molo madabu uhum, unang dirajumi
ruas i songon paksaan dohot uhuman sambing, alai tanggungjawab ni sandok ruas
do mangargahon dohot padalanhon Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon i. Ingkon
dihilala ganup ruas ni Huria do, ia Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon i dalan
ni Huria i do i mangaramoti, marmahani, papitahon Huria i dohot manogunogu
ganup halak tu ngolu na Kristen na marojahan tu Hata ni Debata (2 Tim. 3: 5;
Kol.3: 16-17).
Denggan do sude ruas ni Huria
mangantusi jala umboto Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon i marhitehite
boaboa, ai naeng ganup nasida rade manjalo ruhut na mangonai tu nasida
manghorhon tu hamubaon ni roha.
Naeng do ganup ruas ni Huria umboto
jala mangantusi lapatan ni Patik ni Debata, lumobi pangajarion di angka na
naeng manghatindanghon haporseaonna. Ai tung so denggan do madabu
pinsangpinsang tu sada ruas ni Huria hape na so diboto do na sala pambahenanna
i.
Ala ni i patut do:
1. Togutoguon do ruas ni Huria i tu habuluson mulaulaon (2 Tes.
3:12) jala unang diula ulaon na maralo tu Hata ni Debata.
2. Togutoguon do ruas ni Huria asa nasa pambahenanna bahen
hasangapon dohot pujipujian tu Debata, isarana marhite tumpakna, peleanna,
guguanna tu Huria dohot parsaoranna tu masyarakat na humaliangsa. Angka ulaon
sisongon i do mambahen angur hakristenon gabe tartogu ganup halak laho pasangap
Debata (1 Kor. 10:31; Rom 14:18).
3. Nang parhalado ni Huria pe patut do togutoguon umboto Aturan
ni Huria, Konfessi nang Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon ni Huria asa unang
adong na sala padalanhonsa.
b. Sijagahononhon
Sijagahononhon do: Angka pingkiran
dohot sangkap na paholang hita sian Debata dohot sian Hata na Badia i, angka na
naeng manirang hita sian Huria dohot angka roha na manegai/mangalo dos ni roha
(Rapot) ni huria i. Molo adong pangalaho na masa di masyarakat umum na maralo
tu Patik dohot haporseaon ni Huria, manang hagogoon na naeng manuruk tu
tongatonga ni Huria, isarana, hamajuon saonari marhite hasipelebeguon na
modern, na mamboan pelean parsantabian (sesajen), mambahen
parsaoran/panghataion dohot angka na monding, ulaon pesta adat na nirajuman
pangalapan tua na so mardomu tu parbue ni haporseaon, hamoraon dohot hasangapon
tu diri na so marojahan tu Hata ni Debata, songon i nang na mambahen Almanak
gabe parhalaan, pengguguran kandungan dengan sengaja, kumpul kebo, korupsi,
pinda ndang mamboan surat parhuriaonna dohot angka na mangulahon tortor
hasipelebeguon dohot angka na suman tusi (Epesus 5:1 1).
Sisosohononhon do tu natoras ni
dakdanak na pasikolahon ianakhonna tu parsikolaan ni parugamo na asing asa
dijamothon nasida di sikola i unang gabe lipe (muba) haporseaonna.
c. Sipasingothononhon
Di Mat. 18:15 - 17, torang do didok
Tuhan Jesus tu angka siseanNa, asa tangkas dipaingot jala diajari halak na
marsala i marhite na manopot sahali ro di dua hali, asa unang ditorushon
dalanna na sala i. Asa ndang manigor padalanon paminsangon (hukum percobaan) tu
halak i so jolo ditopot. Tagan so saut dope mardosa na naeng mardosa i, molo
binege baritana, tinopot ma ibana jala pinodaan. Godang do halak na olo
manangihon lumbalumba gabe ndang saut nasida mardosa. Molo manigor madabu uhum
tu sada halak so jolo pinalumba ibana, sala do Huria i disi, jala dihasogohon
Debata do sisongon i. Molo so ditangihon soara ni na palumba ibana, jinou ma
ibana tu jolo ni Pandita asa dipaingot. Molo ndang ditangihon be, diarahon
Pandita i ma dua nari donganna pasingothon ibana. Molo tong jogal rohana
manulak hata sipaingot i, niarahon ma ibana tu jolo ni rapot Parhalado, asa
disi pinaboa tu ibana uhum na tama. Ia manigor unduk rohana manopoti hasalaanna
jala ditundalhon, hata sipaingot na tu ibana di jolo ni rapot i, i nama
hasaeanna.
d. Paminsangion (masa ujian,
percobaan, schors)
Andorang so pinadalan paminsangion i sipatupaon ma:
Andorang so pinadalan paminsangion i sipatupaon ma:
1. Sipaingoton do na marsala i 2 (dua) ro di 3 (tolu) hali
paboahon hasalaanna.
2. Boanon ma ibana tu Rapot Parhalado na niuluhon ni Pandita
Ressort manang wakilna.
3. Bahenon ma surat resmi sian Huria tu ibana.
4. Tingtinghononhon ma di Huria.
Siramothononhon do di Rapot
Parhalado, sotung maposihu uhum i gabe mandele ibana; manang maneanghu gabe
langgus rohana. Ala ni i ingkon jamot do panimbangion i. Molo so tarpaujung be,
diboan ma hata i tu Rapot/Sinode Ressort.
e. Pabalihon parsala sian Huria
Ia uhum tu na so olo tumadinghon
pangalaosionna manang dosana, i ma sipabalion sian Huria manang sadia leleng.
Lapatanna: ndang taruli be ibana di angka arta ni Debata, ndang jadi marulaon
na badia. Molo satahi amanta i dohot inanta i di hasalaan i, ndang dongan
Kristen be nasida rajumon, ndang tardidi dakdanakna, ndang lehonon suratsurat
hatorangan tu nasida. Ndang haposan, ndang dohot ibana marsoara di parpunguan
ni halak Kristen, ndang jaloon guguan Huria sian ibana.
Dohonon ni Pandita i ma tu ibana, na so tarbahen sesa dosana. Sitingtingon do di gareja nasa sipabalion (partohonan manang ruas), bahen lumbalumba tu Huria i jala sunggulsunggul, anggiat unang masa be pangalaho sisongon i. Ndang jadi dandoon parsala i songon ruhut harajaon, unang dirimpu halak, tarsesa dosa bahenon ni hepeng. Ndang pola sipaluon giringgiring laho pabalihon pardosa i songon tu na mate. Ala nunga disoadahon halak on be hakristenonna di hata nang di ulaon, nang di pambahenan, jala ndang parduli di pinsangpinsang, etongon ma halak on songon parbegu, pabalion ma nasida sian Huria.
Dohonon ni Pandita i ma tu ibana, na so tarbahen sesa dosana. Sitingtingon do di gareja nasa sipabalion (partohonan manang ruas), bahen lumbalumba tu Huria i jala sunggulsunggul, anggiat unang masa be pangalaho sisongon i. Ndang jadi dandoon parsala i songon ruhut harajaon, unang dirimpu halak, tarsesa dosa bahenon ni hepeng. Ndang pola sipaluon giringgiring laho pabalihon pardosa i songon tu na mate. Ala nunga disoadahon halak on be hakristenonna di hata nang di ulaon, nang di pambahenan, jala ndang parduli di pinsangpinsang, etongon ma halak on songon parbegu, pabalion ma nasida sian Huria.
3. Na padalanhon Ruhut Parmahanion
dohot Paminsangon i
1. Molo ruas do na marsala i, Rapot Parhalado do mambahen
paminsangon i tinolopan ni Pandita.
2. Molo partohonan do na marsala i, Rapot ni donganna satohonan
do mambahen paminsangon i:
1. Tu Sintua, donganna Sintua na sahuria i do manimbangi
niuluhon ni Pandita.
2. Tu Diakones, donganna Diakones ma manimbangisa niuluhon ni
Praeses.
3. Tu Guru Huria, angka donganna Guru sa-Distrik niuluhon ni
Praeses do mambuat haputusan.
4. Tu Parjamita Ina (Bibelvrouw), donganna Bibelvrouw
sa-distrik niuluhon ni Praeses do mambuat haputusan.
5. Tu Evangelist, donganna Evangelist ma manimbangi niuluhon ni
Praesesna.
6. Tu Partohonan Pandita songon on ma:
1. Hasalaan na mardomu tu administrasi, Pucuk Pimpinan ma
padalanhon paminsangon i.
2. Molo hasalaan na mardomu tu tohonan do, Rapot Pandita
sa-Distrik na niuluhon ni Praeses niadopan ni Ketua Rapot Pandita do
manimbangisa.
3. Molo na mardomu tu poda haporseaon do, Rapot Pandita
Hadomuan ma manimbangi dohot padalanhon paminsangon i.
Marhite panandaonta di Patik ni Debata di bagasan Buku na Badia i dohot Konfessi ni Hurianta lam nalnal do idaonta angka rumangrumang ni dosa sipasidingon (paheba 2 Musa 20; 5 Musa 5; Mat. 5 - 7).
1. Mangonai tu Patik Parjolo
dohot Paduahon (Pangoloion di Debata).
1. Mambahen butti tu haumana (mamele boras pati ni
hauma/keramatna), manjujur ari, mangupa tondi, pasigathon rasian ni tanganna tu
datu, manungkun parsorion tu ahli nujum, umpeop ulos ni tondi, umpeop Piso
manang hujur ni begu, mangondaondai, manahui tua sian na mate, porsea di tona
ni natuatua na maralo tu Hata ni Debata, padalanhon juhut tata andorang so
borhat bangke ni na mate tu kuburan (begu ni na mate i do dirajumi na
manggalang). Martonggo di tingki mangarapot, marhajinjang paulak jual tu jabu
tingki matean, papurpur sapata di parmonding ni halak na punu (na so
mardakdanak baoa) manang na mate ponggol (so sanga sohot) dohot tortor na
marlaok hasipelebeguon.
2. Na manortori, na manulangi manang manganapurani holiholi na
niongkal, na mangalap tondi ni na marsahit (di tingki tarsonggot, tinggal ninna
tondina di inganan i), na mardebata idup, na marsomba tu tunggal panaluan dohot
pohung, begu, na palaho parsili dohot sipaimbar, na mansaem (mambahen saem, asa
intap ni i), na pauli parpagaran, na marsanti, na marmanuk di ampang (na
manungkun dia ma na naeng masa tu ngoluna), patupa partahanan ni daging
(alemu), mandabu aji, na mandohoti ulaon hasipelebeguon, na mangapus hoda, na
marbonang manalu, mamiahi hoda, marmiak manuk, na mangalahat horbo na marojahan
tu haporseaon hasipelebeguon, mangallang babi pangambat, babi panungkol,
pamispison, dohot angka na suman tusi. Suang songon i molo gabe ruas ni partei
manang aliran ni sisoadahon Debata.
3. Na marsomba tu mulajadi na bolon, debata asiasi, debata
Batara Guru, marsomba tu soripada, debata mangala bulan, i ma na marurat di
ugamo hasipelebeguon.
4. Na mardebata arta (isara ni: mammonisme, materialisme,
konsumerisme, kapitalisme) na maralo tu Hata ni Debata, songon i nang angka
rumang ni "parbinotoan" na marojahan tu hasipelebeguon, nang
rasialisme, sekularisme, panatisme na maralo tu Hata ni Debata.
2. Mangonai tu Patik Patoluhon
(Manggoari Debata).
I ma na mamurai manang margapgap
manang manolonnolon manang marujarujaran na roa marhite goar ni Debata. Songon
i na mansoadahon ugamo di tongatonga ni parugamo na asing. Jala ingkon tangkas
do hita martangiang di bagasan goar ni Tuhanta Jesus Kristus Ulu ni Huria i.
3. Mangonai tu Patik Paopathon
(Pabadiahon ari Minggu).
I ma na losok marminggu, mangula
manang papinjamhon artana pola sundat marminggu, na paloashon bidat
(parhaporseaon na asing sian HKBP) marjamita di jabuna (asing ala paradaton),
mangadati di ari Minggu, parhalado na padalanhon haputusan so tinolopan ni
Pandita Ressort manang wakilna, Rapot ni Parhalado manang ruas na manimbil sian
aturan/paraturan ni HKBP, na manggaori parmingguan, mangulahon ulaon sakramen
sian na so pandita, na paloashon bidat marjamita di huria.
Na so manggarar guguan na tama di
Huria, na so olo padidihon anakhonna, na manjalo pandidion paduahalihon
(baptisan ulang), na so marsuru dakdanakna tu parguruan laho manghatindanghon
haporseaon, na mansoadahon ugamona di jolo ni halak, na manginsahi parminggu
dohot na marulaon na badia. Songon i do nang partohonan na sala mangulahon
tohonanna. Ganup halak na mangulahon ragam ni na sala i, sitimbangan ni Rapot
Parhalado do i.
4. Mangonai tu Patik Palimahon
(Pasangaphon natoras ).
Angka na so pasangaphon natorasna:
1. I ma na pahatahatahon manang manihasnihasi natorasna, na
mangogai natoras, na so mardongan pangoloion, na mamboan parkaro manang
parsalisianna tu jolo ni na so porsea, isara ni parbadaan ni ruas ni Huria sama
nasida, tarmasuk ma i na marsaripe na panirangnirangon, na marhu ni roha mida
natuatua.
2. Na mamurai natorasna, na mangonai tangan tu natorasna. na
palaholahohon natorasna. Ndang olo marmudumuduhon ala naung matua, na
mangarampas ugasan ni inana panoroni.
5. Na mangonai tu Patik
Paonomhon (pamunuon).
1. I ma na mangarsalu donganna manang mambahen tihasna,
mamunghuli donganna jolma, parmabuk/sisobur tuak, alkohol. sigadis narkotika.
morpin dohot ganja, pasiaksiakhon na tinompa (pinahan nang angka
binatangbinatang).
2. Na mamusa donganna. na manggadami, mangardomi, mandormai
donganna, paborhaton pangulubalang dohot paihutihut donganna tu ulaon sisongon
i nang angka na maniop rasun.
3. Na maningkot dohot abortus provocatus (pengguguran
kandungan).
6. Mangonai tu Patik Papituhon
(pangalangkupon).
1. Marroharoha (sangkap na roa) tu halak na asing.
2. Na tois marabit; na gere/gemor mangkuling. Parhata
barangsi.na girgir manonton film porno (sisungguli hagiot ni daging).
3. Na mangabing, na paabinghonsa. germo dohot boruboru si babi
jalang (WTS). na marlangka pilit. na marsiduadua. na palahohon jolmana, na
mahilolong, ro di angka na mangurupi di ulaon na jat i. Songon i muse na homo
sex (parmainanon ni baoa tu baoa) dohot lesbian (parmainanon ni boruboru tu
boruboru). hahisapon dohot nasa ulaon hailaon (Rom 1: 24-27).
7. Mangonai tu Patik Paualuhon
(panangkoon ).
1. I ma na mamogo tongosan, pardasing na mangansi, pangemur,
pancopet, na matorbanghu pabungahon hepengna, ijon, silansumhon boniaga
(digadis na so boniagana), panangko, terpidana, korupsi.
2. Na somal manangko, manjalo na tinangko, mamogo hepeng ni halak,
na satahi dohot panangko, mangangati, pandobo, panodong, pambongkar, pamorus
(sitangko haminjon - pambarobo - sitangko suansuanan).
3. Penyanderaan/penculikan.
8. Mangonai tu Patik Pasiahon
(sitindangi gabus).
I ma na marhata tundal dohot manghatindanghon
na so tutu di jolo ni jolma, papeolhon uhum, manolon na so tutu, na mambahen
surat agong (surat kaleng).
9. Mangonai tu Patik
Pasampuluhon (panghaliangion ni roha di arta dohot jolma).
1. Ima na mamolamola naposo ni dongan, na marmitmit/marmihimmihim.
2. Manghaliangi ugasan ni dongan, lumobi ugasan ni na metmet,
na pogos manang na mabalu, mamolamola dongan saripe ni dongan, mangalehon pokok
tu parjuji manang manjabuisa, na paorot tuhe ni parbalohan dohot talutuk.
Pangalaosion na gabe gasip di Huria,
ingkon tangkas do timbangon ni Rapot Parhalado, ai asingasing be do roha ni
pangalaosi i. Tupa do masa pangalaosion i ala ni tois ni rohana, alai adong do
i ala tarsor ibana.
Ingkon sasoara sandok parhalado
maminsang angka parjahat sisongon i, unang rarat hajahaton i. Ramun do barita
ni hakristenon molo dipaula so diida Huria i dosa na masa.
1. Parbagason.
Dung ditompa iolma i, didok Ibana
ma: "Ndang jadi punjung jolma i; Hubahen ma di ibana sada pangurupina
bahen donganna" (1 Musa 2:18). Angkup ni i didok Tuhan Jesus do di Mat.
5:32: "Ganup na palahohon na niolina, ia so ala ni na marmainan, na
palangkuphonsa do. Pangalangkup do nang na mambuat na sirang i". Antong na
pinadomu ni Debata, ndang jadi sirangon ni jolma. Hombar tu ruhut habadiaon
dohot partanggungjawaban di parsaripeon ni hita halak Kristen, diaturhon
hurianta ma :
1. Molo naeng mamungka pardongan saripeon, ingkon jolo tuk do
umur ni baoa i 19 (sampulu sia) taon, jala boruboru i 16 (sampulu onom) taon.
Hombar do i tu na niaturhon ni pamarenta Republik Indonesia di Undang-Undang
Perkawinan. Molo asing sian hatontuan i (isara ni umur, tingki, panolopion ni
natoras dohot pangalaho na asing), holan Praeses di Distrik i do na boi
mangalehon dispensasi.
2. Sipatupaon do parmahanion, patoranghon lapatan dohot
tanggungjawab di parsaripeon ni halak Kristen tu pangoli dohot oroanna andorang
so tingki pamasumasuon parbagason i.
3. Ndang hatolopan parsaripeon di ruhut hakristenon :
1. Di sada halak baoa dohot inana panoroni.
2. Sahalak baoa dohot ibotona, nang dohot boru ni namboruna
tangkas, nang mariboto sian inang na marpariban tangkas.
3. Na ginoar dua pungga saparihotan, mandok dua baoa na
martinodohon mangoli tu dua boruboru na martinodohon.
4. Dung dipatupa partumpolon di bagas huria manang di kantor
huria manang di gareja (di adopan ni keluarga na solhot dohot sintuana) ingkon
jolo ditingtinghon do dua hali ari Minggu, i pe asa manjalo pasupasu
parbagason. Molo ingkon sahali tingting ala ni alasan na mamaksa, ingkon sian
Pandita Ressort do jaloon panolopion (dispensasi) tusi. Nang pamasumasuon di
ari Minggu ingkon sian panolopion ni Pandita Ressort do i, ala naung tangkas
dipamanat nasida sialana.
5. Pandita do na pasahathon pamasumasuon tu na marbagas di
gareja. (molo ingko di pasupasu di huta, dipasahat Pandita i ma ulaon i tu Guru
Huria manang tu Sintua). Ianggo catatan sipil urusan ni pamarenta do i. Alai
ingkon paingoton ni Huna do. sotung tarlalap na naeng marbagas i, ndang
pasurathon parsaripeon nasida tu catatan sipil. Ala ni i, 4 (opat) ari dung
tingting paduahalihon, i pe asa patupaon pamasumasuon di na naeng marbagas i.
Alai na boi do Praeses manimbangi, molo ingkon humatop sian i.
6. Tarpatupa do pamasumasuon di gareja tu na maiturun/mangalua
molo:
1. Adong surat sian Pandita, paboa naung jolo sian panangkasion
ni Pandita pangaluaon i, paboa na so adong ulaon nasida na maralo tu Huria
dohot adat.
2. Adong surat panolopion sian paranak dohot parboru, manang
sian pangamai (wali).
3. Ditangkasi Pandita i ma sipasupasuon i. Tung sura ndang
panolopi natoras manang pangamai (wali) pe, ianggo dung tuk umur ni baoa i nang
boruboru i duapulusada taon be, boi do nasida pasupasuon (patudos tu
Undang-Undang Perkawinan R.I. No. 1/74).
7. Ndang jadi mambuat boru sahalak baoa na pasiranghon,
saleleng somuli dope tungganeboruna hian. Tarpasahat do tu ibana pasupasu
parbagason, manang molo lias ibana sian hasalaan siala ni parsirangon i, manang
molo naung sidung uhum parhuriaon. Suang songon i do nang tu boruboru na
sirang.
8. Sipabalion do sian Huria halak parsiduadua. Molo dung sirang
tungganeboruna parpudi jala muli muse tu na asing jaloon ma halak i marguru
manopoti, asa dijangkon mulak tu Huria. Ianggo ina na tinindian dohot tubuna
hot do parhuriaonna, molo so parolopi di sangkap ni ama i laho marsiduadua.
Dung muli panindi i tu halak na asing, jala holan sasadasa niolina, boi ma
nasida jaloon marguru panopoti.
9. Ingkon jolo marujung do parguruan ni halak na manopoti sala
jala dijangkon mulak, asa boi antoan ni Huria i nasida songon na tama tu ruas
ni Huria. Molo adong pangalaho na so tinagam (mendadak) isara ni parsahiton,
une ma dihatai parhalado i asa boi ditontuhon pangantoion ni Huria tu nasida.
10. Ndang
haoloan Huria mangantoi parbagason ni sahalak ama na mabalu, ia so jolo salpu 6
(onom) bulan dung monding hinabaluhonna. Suang songon i nang tu ina na mabalu
sataon ma anggo tu nasida. Alai molo ala na adong do dakdanak na tading di
lampin (marumur di toru ni dua taon), Praeses do na boi mangalehon panimbangion
(dispensasi); alai partoru ma dung salpu tolu bulan.
11. Sipinsangon
do parsaripeon roharoha na digoari kumpul kebo manang samen-leven, nang na
ginoaran kawin kontrak pe.
12. Sitingtinghonon
do na so etongon be ruas ni Hurianta halak namarsaripe di balian ni Huria, na
marsaripe holan marhite catatan sipil, manang ala na parugamo na asing pe
hamulianna, manang niolina umbahen diulahon songon i (ida 1 Kor. 7:12 - 13 +
39). Alai tarjalo do nasida mulak tu Huria dung jolo ditolopi rapot ni
parhalado jala dung marguru manopoti.
13. Sipinsangon
do parsaripeon na holan manjalo pasupasu raja.
14. Tarpatupa
do pandidion tu anak na niain, dung adong keputusan sian pengadilan negeri
siala anak na niain (anak angkat) i.
15. Sipabalion
do halak na mangoloi sirang parsaripeonna tung pena sirang sian pengadilan, ia
so sinirang ni hamatean manang ala parmainanon.
16. Boi
ma pasahaton pandidion na badia tu tubu ni panindi, dung sidung mandohoti
parguruan manghatindanghon haporseaon.
17. Boi
do pasahaton pasupasu parsaripeon, molo masihaholongan anak/boru ni Huria i
dohot boru/anak na ro sian na asing, molo olo parugamo na asing i gabe Kristen
marhitehite na manjalo pandidion na badia. Alai ingkon tanda tangananna do
parjanjian, paboa na rade ibana manorushon parguruanna, dung sidung
pamasumasuon i.
18. Sitiroan,
sitogutoguon, siramothonon jala sipinsangon ni Huria do unang masa homo sex
dohot lesbian.
19. Sitogutoguon
do ruas ni Huria i, jala gomos paboaon tu nasida, paboa na rap marhak do anak
dohot boru di arta warisan tinadinghon ni natorasna (Gal. 3: 28).
20. Molo
naung jumolo ama monding maninggalhon ina na maranak marboru, unang ma
dibagibagi arta warisan molo metmet dope angka dakdanak i. Alai na boi do
lehonon ni ina i panjaean ni angka gellengna na magodang hombar tu ringkotna.
21. Molo
jumolo ama manadinghon ina na so maranak so marboru, marhak do ina i mamangke
arta warisan i, saleleng diinganhon jabuna jala ndang muli tu halak na asing
(hak mewarisi bersyarat).
22. Bayi
tabung na sian boni ni amanta dohot inanta i (inseminasi homogen) boi do
manjalo pandidion na badia. Molo ndang sian boni ni amanta dohot inanta i,
dakdanak i ma muse mamboan dirina tu Huria dung magodang ibana. Sipinsangon do
na olo manjalo hajajadi ni bayi tabung di keluargana, na so hadomuan ni boni ni
ama dohot ina na marsaripe i.
23. Sada
halak na hona Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon, holan sasadasa do na hona
disi, ndang hona niolina/sinondukna manang ianakhonna ianggo so dohot nasida
mangalaosi.
Molo burju ama manang ina na so
satahi dohot donganna saripe naung manimbil i, boi do didion posoposona, boi do
manghatindanghon haporseaon ianakhonna, boi do pasupasuon anak manang boruna.
2. Ari parsorang ni dakdanak dohot pandidion.
1. Siparmahanon ni Parhalado do asa unang masa ruhut ni
hasipelebeguon di tingki parsorang ni dakdanak. Unang ma masa pamolati, pagar,
salaon, manjujur purba, pangulpuhon, pangarundingon di partopap ni posoposo
dohot rumang ni juji uju manganggapi.
2. Sipasahaton do dakdanak i tu Debata marhite pandidion na
badia, hatop intap ni na boi. Ndang jadi pestapesta manang ulaon adat
manundatisa.
3. Hona uhum huria do na marsaripe, molo sorang anak nasida
baoa di toru ni sia bulan, jala boruboru di toru ni ualu bulan dung manjalo
pasupasu parbagason. Asing ma molo adong Surat Hatorangan sian Dokter
(prematur).
3. Parguru Manghatindanghon
Haporseaon.
Ingkon tangkas do panghobasion ni
Parhalado ni Huria i di parguruan ni angka na naeng manghatindanghon
haporseaon. Unang ma so tanak parbinotoan, hatauon dohot pangantusionnasida di
Hata ni Debata na tarsurat di Padan na Robi, Padan na Imbaru nang Katekhismus
pe.
Nunga adong Buku Pedoman tu na naeng
manghatindanghon haporseaon di HKBP. I ma dipangke.
4. Di tingki na matean.
Naeng ma tangkas parmahanion ni
Parhalado ni Huria i, manogunogu jolma tu panghirimon di haheheon ni angka na
mate, ala hamonangan ni Kristus i, ganup adong na matean. Marhite i do hita
marmahani ruas i, unang tartait tu angka ruhut ni hasipelebeguon.
Tapasunggulhon ma nang lapatan ni parningotan di angka na monding :
1. Ganup jolma do ingkon mate.
2. Di banuaginjang do sambulo ni tondinta.
3. Haporseaon na togu do na tau manghirim i.
4. Nunga talu hamatean marhite haheheon ni Kristus Jesus
Tuhanta i.
Asa on ma angka siingoton uju
matean:
A. Na so jadi :
1. Padalan juhut tata andorang so borhat tu udean, uju monding
natuatua.
2. Patupahon juhut purpur sapata di parmonding ni sahalak na so
maranak dohot so marboru, manang di parmonding ni anak sasada na so sanga
marhasohotan.
3. Mambahen sira tu batang ni na mate dohot na mangalangkai
bangke ni na mate i.
4. Ai nunga ditaluhon
Tuhanta hamatean marhite haheheonNa i. Ndang be tagamon biar dohot
songgotsonggot sian na mate i.
5. Mangagendai na mate maningkot, ia so ala sahit jiwa manang
ala na solpoton. Siapulan do ianggo sisolhot ni naung mate i.
B. Na jadi :
1. Na jadi do patupaon pembakaran mayat (kremasi) di angka
keadaan na terpaksa, isarana ala maol ni tano kuburan dohot alasan na asing
dope pinasahat ni suhut. Alai dijamothon Huria i ma unang masa ruhut
hasipelebeguon, songon i di na mangongkal holi.
2. Jadi do boanon tu gareja angka ruas ni Huria na monding,
angka na burju marminggu dohot marulaon na badia tagan di ngoluna, dung jolo
ditolopi parhalado ia adong pangidoan ni keluarga.
3. Ia adong na monding, alai ndang dapot bangkena, jala nunga
saep roha naung tutu do monding ibana, hombar tu pangalaho ni na masa i, boi do
pamasaon kebaktian mardongan agenda, asa tarapul na matean i, jala mangolu di
nasida panghirimon na manongtong i.
C. Sitiroan :
1. Sitiroan do ruas ni Huria na matean, asa unang be masa disi
nasa ruhut ni hasipelebeguon, songon na tama di angka naung hinamonanghon ni
Kristus.
2. Sitiroan do ruas ni Huria di tingki na paias kuburan dohot
uju ziarah, asa tongtong ingot, na marojahan do hamamatena tu hamatean dohot
haheheon ni Kristus, naung manaluhon hamatean ni jolma. Ala ni i unang be masa
disi :
1. Na martonatona.
2. Na marsuap; asing ma molo holan laho paiashon ilu.
3. Na mamboan sipanganon hasoloan ni na mate i tagan di
ngoluna.
3. Asa sitiroan do molo adong na pamasa sijagaron, sanggul
marata uju monding natuatua. Unang masa disi ulaon hasipelebeguon, alai ulaon
kebudayaan ma i huhut naeng hatindanghononhon, Debata do naung pasahathon
pasupasu naung jinalo ni pinompar ni natuatua i tagan di ngoluna, nang marhite
pasupasu na pinangidona sian Debata Jahowa tu pangapudian ni angka pomparanna.
Holan Debata Jahowa do tahe na tuk pasauthon pasupasu i laho ruar nang laho
bongot pe, songon na hinatindanghon ni si Musa i (5 Musa 28:5 - 6). I ma na
ingkon torang tarida/tarbege di na masa ulaon i.
4. Sitiroan do, unang ma sai diharingkothon ruas ni Huria i na
pajongjong tugu, ala ndang denggan panghorhonna :
1. Tu ngolu haporseaon.
2. Tu ngolu ekonomi.
3. Tu ngolu parsaoran siala toal.
Tumagon ma tapauli tugu na mangolu
isara pajongjong parsikolaan, gareja, koperasi sarikat tolong menolong,
beasiswa dohot na suman tusi.
Alai molo tung ingkon masa ma na pajongjong tugu ala porlu patuduhon hasadaon ni ompu, jumolo ma tarida hasadaon di bagasan Kristus paboahon na rumar do tanoman i ala naung hehe Tuhan jala paheheonNa hita sian na mate.I ma tahe ruhutruhut na umarga di hasadaon ni sude marga, houm dohot bangso pe, songon hasadaon ni pamatang ni Kristus i di portibi on di bagasan HuriaNa i. Ia dibagi pe burukburuk ni na mate, ndada na gabe i pasingkop lungun ni roha. Panghirimon di ari ni Tuhan i do na tarbahen pasingkop lungun na di bagasan rohanta i, di na rap manomunomu hita di ari ni Tuhan i (1 Tes. 4: 13-18).
Alai molo tung ingkon masa ma na pajongjong tugu ala porlu patuduhon hasadaon ni ompu, jumolo ma tarida hasadaon di bagasan Kristus paboahon na rumar do tanoman i ala naung hehe Tuhan jala paheheonNa hita sian na mate.I ma tahe ruhutruhut na umarga di hasadaon ni sude marga, houm dohot bangso pe, songon hasadaon ni pamatang ni Kristus i di portibi on di bagasan HuriaNa i. Ia dibagi pe burukburuk ni na mate, ndada na gabe i pasingkop lungun ni roha. Panghirimon di ari ni Tuhan i do na tarbahen pasingkop lungun na di bagasan rohanta i, di na rap manomunomu hita di ari ni Tuhan i (1 Tes. 4: 13-18).
5. Mangongkal holi
1. Haoloan do mangongkal holi molo ala ni :
1. Kuburan na sega.
2. Kuburan na nieak ni dalan, manang aek magodang, tanah longsor,
parhutaan, pembangunan, industri, na pasadahon simin, na pasadahon saringsaring
tu simin na imbaru.
3. Na pasadahon kuburan ala mate di luat na dao.
2. Molo tung adong angka na naeng pasadahon saringsaring
(holiholi) ingkon radot ma parhalado ni Huria maniroi, asa unang masa disi
ruhut ni hasipelebeguon songon na manortori holiholi, manulangi, na
mangandungi, pamasuk holiholi tu ulos, tu pinggan dohot ampang, manganapurani,
songon i nang pamasuk batang ni pisang tu pangongkalan ni holiholi i domu tu
ruhut hasipelebeguon.
3. Naeng ma parbinoto parhalado ni Huria, molo masa na
mangongkal holi, laos songon i manimpan holiholi i paima dipamasuk tu
ingananna. Molo dao inganan i, gabe tu gareja ma i disimpan. Molo ulaon sadari,
jalo ma sian kuburan na leleng tu kuburan na imbaru. Ndang sipatupaon be
maragenda disi. Ndang jadi ditortorhon saringsaring, jala unang ma diiringi
gondang manang musik laho pamasukhon tu inganan na imbaru.
6. Gondang.
1. Sitogutoguon do ruas ni Huria tu pangantusion na marojahan
tu hamamate dohot haheheon ni Kristus, songon tanda ni panghirimon, haluaon
dohot hamonangan di angka na porsea maralohon sidangolon, sibaran ro di
hamatean.
2. Ala boi do ro angka pangunjunan di na pamasa gondang, isara
ni na siarsiaran, songon hataridaan ni haporseaon na hurang, gabe sitiroan ni
parhalado ni Huria do ganup na pamasa gondang.
3. Ganup gondang naeng ma dimatamatai
jala ingkon dipaujung di bagasan tangiang.
4. Sipamanaton jala sijagahonon do asa unang masa nang na
manjujur ari, mamele sombaon, ugasan homitan dohot pasipasi ni hasipelebeguon
na asing.
5. Hatolopan Huria do gondang di tingki na matean, alai ndang
jadi masa disi ondaonda hasipelebeguon, jala ingkon jolo tangkasan ni parhalado
taringot tu ruhut ni gondang i.
DEBA PANGALAHO SIALOON DOHOT SIPASIDINGON UNANG
HASURAHAN
1. J u j i.
Ia juji i ma meammeam, lalaplalap na
pasuda tingki dohot hepeng, na manegai harohaon, rumatangga dohot ulaon.
Sipasingoton do nasa na mangulahon juji dohot na manjabuisa. Alai molo so
tarpasingot be, pinsangon ma Lam marnipis do haporseaon bahenon ni juji, ala
marojahan tu nasib dohot sibaran do halak na mangulahon sisongon i.
Hinaroa ni parjujion, i ma na sai
holan mangalului pangomoan, alai rugi halak dibahen, mate ma harohaon dohot
panghilalaan na marsiurupan. Siluluan do pangomoan na tingkos i marhite
haporseaon di ulaonniba (Luk. 19:1-7), huhut ingkon adong roha na marpanarihon
di dongan jolma (1 Kor. 12:14 - 16).
2. P a m u n u.
Sitingtingon do bali sian Huria
angka ruas sibunu jolma dung adong tangkas haputusan ni pengadilan jala
diparhatutu na binahenna i tu parhalado. Alai diingot Huria i ma huhut
manangianghon asa disolsoli parulanna i gabe muba rohana jala unang madabu tu pandelean.
Na boi do jaloon nasida mulak tu
huria molo dung torang panolsolion dohot hamubaon ni rohana mangihuthon
panimbangion ni parhalado nang pe di bagasan hurungan ibana.
3. Parmabuk dohot parganja.
Sipasingoton jala sipinsangon do
parmabuk dohot parganja, narkotik, morpin dohot angka na suman tusi. Sisosoan
do dohot natorasna dohot keluargana laho marmahani dohot mangubatisa.
Manghorhon mara na balga do molo masa parmabuhon (1 Tim. 3:3) dohot parganjaon.
Torus do angka halak sisongon i gabe hatagian, ormus, ndang boi sonang rohana,
ndang diantusi be mulaulaon, ai nunga disegai dirina. Ndang hot be panatapanna,
tunduk ma ngoluna tu halilian ni rohana sandiri, boban ra dokdok nama
mandondoni rohana jala lupa di uhum hasintongan (Poda 31: 4:6).
Sipabalion do ruas naung tangkas
tarboto sigadis ganja, narkotik, morpin, dohot angka na suman tusi, dung adong
keputusan ni pengadilan negeri.
HAJONGJONGAN MARADOPHON PARUGAMO
NA ASING DOHOT HURIA NA MAMULIK DOHOT BIDAT
NA ASING DOHOT HURIA NA MAMULIK DOHOT BIDAT
1. Siradotan ni Huria do manjaga kerukunan antar umat beragama,
maradophon parugamo na asing di bagasan negaranta na berdasarkan Pancasila.
Marhite i boi sumonang hita manghobasi ulaon Huria dohot manghatindanghon
haporseaonta. Dipatandahon i do huhut na adong jaminan kebebasan beragama dohot
jaminan keagamaan di negaranta. Siingotonta do, asa boi tongtong jumpang ngolu
ni Huria na marpanindangion di tonga ni negara.
2. Ndang jadi lapathononhon hata "kerukunan umat
beragama" tu pangantusion "dos do sude ugamo i". Ai tong do
marsihohot hita di haporseaonta, holan di bagasan Jesus jala marhite Ibana
haluaon, hasintongan dohot hatutuon i (Ulaon 4: 12; 1 Kor. 3: 11; Joh. 14: 6).
3. Siingotonta do hajongjonganta di angka upacara nasional,
paboa na halak Kristen do hita, na tongtong marsihohot di bagasan pangoloion tu
Kristus Raja ni angka raja jala Tuhan ni angka tuan (Rom 13: 17; 1 Tim. 2: 2;
Ulaon 5: 29; Pangk. 19:16). Asa di na martangiang hita, i ma tangiang ni sada
ruas ni Huria di sada negara na mangokui ugamo Kristen, songon sada ugamo na
niokuan ni negara Pancasila. Jala ingkon tangkas do hita martangiang di bagasan
Goar ni Jesus Kristus, Ulu ni Huria i.
4. Sitingtinghonon do na so ruas be ianakhon ni Huria na
"kawin kontrak" dohot na holan "kawin catatan sipil" dohot
boru manang anak sian parugamo na asing, ala ndang pangantoi Huria di
parbagasonna i (1 Kor. 7:12-13 + 39). Alai tarjalo do nasida mulak tu Huria
dung adong pangidoanna tu parhalado jala dung jolo marguru.
5. Huria na mamulik do etongon punguan na manimbil sian HKBP,
saleleng so diokui HKBP nasida songon sada
huria. Tarjalo do masuk tu Hurianta ruas ni
huria na so maralo haporseaonna tu haporseaonta, marhite na mamboan surat
hatorangan.
6. Ala holan mangondolhon sabagian poda na dapot di Bibel i do
angka bidat, sipinsangon do ruas ni Huria na laho mangihuthon bidat i. Ala ni i
do ndang diokui HKBP hajongjongan ni bidat di ngolu haporseaon.
PANIMPULI
Asa naeng tongtong mangolu di Huria
i roha na marmahani, songon tangkas ni pamodaion di angka na olo tu hadaulaton
tu Debata, ingkon songon i ma tangkas ni paminsangion di angka na so olo tu
hangoluan, asa unang adong na mago, ala so ada sipaingot, jala unang marsapata
nasida tu Huria i.
Dipabangkit do angka partohonan di
Huria i laho mangulahonsa songon parmahan, ndada songon panguhum sambing.
Diingot ma Hata na tarsurat i : "Ia ho anak ni jolma ! Nunga hupabangkit
ho bahen siparmahan halak Israel, dibahen i sai tangihon ma hata na ruar sian
pamanganku, angka sipatolhasonmu palumba nasida sian ahu. Molo hudok tu
parjahat i : ingkon mate ho, hape ndang dipalumba ho ibana, jala ndang diapoi
ho ibana tumundalhon dalanna na jahat i, asa dapotan hangoluan ibana nian; sai
na mate do nian parjahat i di bagasan hajahatonna, alai sian tanganmi do
partungguhononku mudarna. Alai anggo dipalumba ho do parjahat i, hape ndang olo
ibana tumadingkon hajahatonna i dohot dalanna na jahat i, mate di bagasan
hajahatonna ma ibana, alai malua do anggo tondim". (Hesekiel 3: 17:l9).
Huhut tapahusorhusor na nidok ni
Tuhanta Jesus, ai nunga dipasahat anakhinsu ni banuaginjang tu HuriaNa i, asa
dipabali angka na so olo paubahon rohana, ai ninna do : "Hulehon pe tu ho
anakhinsu ni harajaon banuaginjang i : Nasa na niihotanmi di tano on, na
tarihot ma i nang di banuaginjang; jala nasa na pinaluam i di tano on, malua ma
i nang di banuaginjang" (Mat. 16:19). Didok Tuhan Jesus dope : Jalo hamu
ma Tondi Parbadia ! Molo disesa hamu dosa ni manang ise, naung sesa ma i; molo
dipahot hamu dosa ni manang ise, hot do i". (Joh. 20: 22b:23).
No comments:
Post a Comment